Didim Milet İlyas Bey Külliyesi
Menteşe Oğulları Beyliği kurucusu İlyas Bey adına yapılan bu mermer yapının tüm taşları neredeyse Milet antik kentinden getirilmiş.
MenteşeOğulları Beylerinden İlyas Bey tarafından 1404 yılında yaptırılan camii 18 X 18 kare Planlıdır.
Tarihi kaynaklarda Balat’ın Menteşeoğulları Beyliğinin en önemli kenti olduğu; ticari anlamda bir liman kenti olduğu yazar.
Hatta öyleki Osmanlı döneminde Venediklilerin burada bir Konsolosluk açma, bir de kilise kurma girişimlerinin kayıtlarına da rastlanılır. Konsolosluk bile açılmak istenen önemli bir ticari merkez olan Balat o zamanlar bugünkü tiyatronun çevresinde konumlanıyordu.
Milet gezinizde sadece Antik Yunan – Roma deyip geçiştirmeden MenteşeOğulları Beyliğinin bu önemli kentinden kalanları da ziyaret edin, Müze görevlilerinden İlyas Bey Külliyesinin avlusunu gezebilmek için anahtar temin edebilirsiniz.
Mezarlıktan ilerleyip; caminin avlusuna girdiğinizde cami girişinin her iki yanında bulunan tuz taşı da denilen bir cins mermere işlenmiş geometrik süslemelerin ardında geniş bir iç mekan sizi karşılıyor. Caminin içine girilince tabanı tuğlalarla örülmüş, köşelerde kubbeyi destekleyen ve Türklerin mimariye getirdiği önemli bir unsur sayılan Türk üçgenlerini görebilirsiniz. Bu geometrik olarak üst üste binmiş üçgenlerin asıl amacı bir süslemeden ziyade; kubbenin ağırlığını duvarlara eşit olarak dağıtmak. Dışarıdan bakıldığında küçük bir cami gibi görünen ilyas Bey camii içine girilince sizi Osmanlı öncesi, Beylikler Dönemi Türk-İslam sanatının geniş mekan anlayışı, muntazam havalandırması ve müthiş akustiğiyle karşılıyor.
Minareye çıkış içerden merdivenlerle sağlanıyor. Minare zaman içinde yıkılmış ve çıkmak tehlikeli olabilir. Külliyede başka hamam kompleksi, medrese, kütüphane ve öğrenci odaları bulunmaktaymış…